Page 266 - KUATERNİYONLAR VE GEOMETRİ
P. 266

Farklı Kuaterniyon Türleri                                                    265

                                   Genelle¸stirilmi¸sKuaterniyonlar



              Kuaterniyonların genelle¸stirilmesi bir çok matematikçiyi ilgilendiren bir konu olmu¸stur. Örne­
              ˘ gin, oktanyonlar kuaterniyonların genelle¸stirilmesinden ortaya çıkmı¸s bir 8 boyutlu bir ce­
              birdir. Dahaöncebahsetti˘ gimiz, eliptik ve hiperbolik kuaterniyonlar da 4 boyutlu olarak,
              kuaterniyonların genelle¸stirilmesine birer örnektir. A¸sa˘ gıda, eliptik ve hiperbolik kuaterniy­
              onlardaki genelle¸stirmenin bir özel hali olan ve H. Pottmann ile J. Wallner tarafından yazılan
              Computational Line Geometry kitabında verilen bir genelle¸stirilmi¸s kuaterniyon tanımı veri­
              lecektir. Yine bu konuda detaylı bilgi, Mehdi Jafari ve Yusuf Yaylı’nın "Genelle¸stirilmi¸s
              Quaternions and Their Algebraic Properties"isimli çalı¸smasında bulunabilir.


                      ¨                                                         ¥
               15.21   F Genelle¸stirilmi¸s Kuaterniyon (Generalized Quaternions) F
                      §                                                         ¦
               Genelle¸stirilmi¸s kuaterniyon cebiri,
                                        2
                                                  2
                               2
                              i = − j = − k = −          ve     ijk = −
               ko¸sullarını ta¸sıyan q =  1 + 2 i+ 3 j+ 4 k (  ∈ R) sayı dörtlülerinin olu¸sturdu˘ gu birle¸simli,
               fakat de˘ gi¸smeli olmayan bir cebirdir. Bu sayı dörtlülerinin olu¸sturdu˘ gu küme
                       ©                                                                    ª
                                                    2
                                                                       2
                                                             2
                GH =  1 +  2 i +  3 j +  4 k :   ∈ R, i = − j = − k = − ve ijk = −
               ile gösterilir. Genelle¸stirilmi¸s kuaterniyon çarpım tablosu a¸sa˘ gıdaki gibi olacaktır.
                                           ·   1    i     j     k
                                           1   1    i     j     k
                                           i    i  −     k    −αj
                                           j   j    k    −     i
                                           k   k   j   −i    −



                      ¨                                                        ¥
               15.22   F Genelle¸stirilmi¸s Kuaterniyonun E¸sleni˘gi, Normu, Tersi F
                      §                                                        ¦
               q =  1 + 2 i+ 3 j+ 4 k =  q +v  ∈ GH genelle¸stirilmi¸s kuaterniyonunun e¸sleni˘ gi, normu
               ve tersi sırasıyla,
                                  q =  1 −  2 i −  3 j −  4 k
                                                      q
                                      p       p
                                                                     2
                                                                             2
                                                               2
                                                         2
                                kqk =    qq =   qq =     +  +  +  
                                                                             4
                                                         1
                                                                     3
                                                               2
                                        q
                                q −1  =   2
                                       kqk
               biçiminde tanımlanır. kqk =1 ise birimdir denir.
              Not : Yukarıdaki tanımda,
                              i.    =  =1 alınırsa, reel kuaterniyonlar,
                              ii.   =1 =0 alınırsa, dejenere kuaterniyonlar,
                              iii.   = −1 =0 alınırsa, yarı dejenere kuaterniyonlar,
                              iv.   =  =0 alınırsa, duble dejenere kuaterniyonlar,
                              v.    =1 = −1 alınırsa, split kuaterniyonlar
              elde edilir.
   261   262   263   264   265   266   267   268   269   270   271