Page 174 - 5_sf_Tane_Tane_Turkce_Defter_Kitap

4.
Çok heceli kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında sonlarında bulunan p, ç, t, k
ünsüzleri yumuşayarak b, c, d, ğ’ye dönü şür. Buna ünsüz yumuşaması denir. "Başak"
kelimesi "-ı" eki getirildiğinde "başağı" şeklinde yumuşama görülür. Ancak birden fazla
heceli olduğu hâlde sonlarındaki ünsüzleri yumuşamayan kelimeler de vardır. "Anıt"
kelimesine "-ı" eki getirildiğinde "anıtı" şeklinde yazılır, yumuşama olmaz.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçen altı çizili sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek
getirildiğinde sözcükte ünsüz yumuşaması görülmez?
A) Elimde bir kanıt olsaydı işimiz kolaydı.

B) Kuşa güzel bir kanat çizmelisin.
C) Şurada da yemyeşil bir ağaç olmalı.
D) Hep kazanç peşinde koşmak iyi değildir.

5.
Dilimizde ünsüz harfle biten bazı kelimeler ünlü harfle başlayan bir
ek aldıklarında ya da etmek, eylemek, olmak yardımcı fiilleriyle kul-
lanıldıklarında sözcüklerin son sesinin tekrar ederek türediği görülür.
Buna ünsüz türemesi denir. "Tıp" kelimesi "-ı" eki aldığında sözcükteki
"p" sesi "b"ye dönüşür. Buna ünsüz yumuşaması denir. Aynı zamanda
"b" sesi tekrar edilerek sözcük "tıbbı" şeklinde kullanılır. Bu da ünsüz
türemesidir.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünsüz türemesi hem ünsüz yumuşaması olan
bir sözcüğe yer verilmiştir?
A) Araba geçiş zammına onay verilmiş.
B) Hissini söylemezsen nasıl bilebilirim.
C) Davanın reddi için elinden geleni yapacağını söyledi.

D) Hakkını aramayı bilmeyenler hep haksızlığa uğrar.

6. Ne sattığını bilmiyorum ama bildiğim tek şey param olmadığı için şu anda satın alamıyor oluşum.
Bu metinde altı çizili sözcüklerin herhangi birinde aşağıdaki ses olaylarının hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi

B) Ünsüz yumuşaması
C) Ünsüz türemesi
D) Ünlü daralması

174