Page 7 - Omage_7den_8e_Turkce_SB.indd
P. 7
7'DEN 8'E 1. BÖLÜM
SÖZCÜKTE ANLAM
SÖZCÜKLERİN ANLAM ÖZELLİKLERİ
1. GERÇEK (TEMEL) ANLAM
Bir sözcüğün söylendiğinde akla gelen ilk anlamıdır. Başka bir deyişle sözcüğün sözlükteki ilk anlamıdır.
Örnekler:
❖ “Elmayı bıçakla ikiye kesti.” cümlesinde “kesmek” sözcüğünü ilk duyduğumuzda aklımıza “bıçak, makas
vb. kesici aletlerle ikiye ayırmak, parçalamak” anlamı gelmektedir. “Kesmek” sözcüğü bu cümlede gerçek
anlamda kullanılmıştır.
❖ “Ayşe, dün çiçekleri sulamayı unuttu.” cümlesinde “unutmak” sözcüğü “aklında kalmamak, hatırlamamak”
anlamında kullanılmıştır ve bu kelimenin aklımıza gelen ilk anlamıdır.
2. MECAZ ANLAM
Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama denir.
Örnekler:
❖ “Yetişemeyince uçak biletlerimiz yandı.” cümlesinde “yanmak” kelimesi, “iptal olmak, geçersiz kalmak”
anlamında kullanılmıştır. Bu anlam da sözcüğün mecaz anlamıdır.
❖ “Söylediği ağır sözler beni çok üzdü.” cümlesinde “ağır” kelimesi, “kötü, kırıcı” anlamında kullanılmıştır.
3. TERİM ANLAM
Bir sözcüğün bilim, sanat, spor ya da meslek dallarından herhangi birinde kazandığı anlama denir.
Örnekler:
❖ “Dünkü derste üçgen konusuna başladık.” cümlesinde “üçgen” kelimesi, matematikte bir terimdir ve bu
cümlede terim anlamda kullanılmıştır.
❖ “Bu tiyatro toplam üç perdeden oluşuyormuş.” cümlesinde “perde” kelimesi bir tiyatro terimidir. “ara
bölüm” anlamına gelmektedir.
ETKİNLİK-1
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerin anlam özelliklerini işaretleyiniz.
Gerçek Mecaz Terim
Cümleler
Anlam Anlam Anlam
1 Derenin suları şırıl şırıl akıyor.
2 Çocuklar, güneş batarken eve doğru yola çıktılar.
3 Yaşananları bir de bizim açımızdan görebilseydin keşke!
4 Bu yiyecekler beni kesti, başka bir şey istemiyorum.
5 Dünkü maçta iki penaltı oldu ve 4 kırmızı kart gösterildi.
6 Develer, buldukları gölgede sakin sakin dinleniyor.
7 Yılın bu mevsiminde turist damlar bu koylara.
8 Elindeki stetoskop, hijyen kurallarına hiç uygun değildi.
9 Müzik, odadaki herkesi büyülemişti; insanlar kendinden geçmişti.
10 Çizdiği resimler, beni çocukluk yıllarıma götürdü.
6
