Page 9 - 7_sf_Tane_Tane_Fen_Bilimleri_Defter_Kitap.indd

Uzay Araştırmaları

Öğreten Bilgi

Uzay, içinde çalışma yapmak için yeni araçlar ve teknikler gerektiren bir ortamdır. Uzay teknolojisi; uzay uçuşu,
uydular veya uzay araştırmalarında kullanılmak üzere uzay bilimleri veya havacılık endüstrisi tarafından geliştir-
ilen teknolojidir.
Uzay mekiği: Yeniden kullanılabilen ve büyük uyduları taşıya- TANE TANE ÖĞREN
bilen uzay araçlarıdır.
Uzay roketi: Uyduları ve uzay araçalarını uzaya taşımak için
kullanılan araçlardır.
Uzay sondası: Bir gezegeni veya bir gök cismini incelemek
için ona gönderilen insansız uzay aracıdır.
Uzay istasyonu: Uzay boşluğunda insanların konaklaması ve
çalışması için hazırlanan platformdur.
Uzay teleskobu: Dünya yörüngesinde bulunan gözlem
aracıdır.

Yapay uydu: Bilimsel araştırmalarda, hava durumunun tahmin Uzaya gönderilen ilk insan rus kozmonot
edilmesinde, haberleşmede, navigasyonda vb. gibi birçok Yuri GAGARİN’dir. (1961)
alanda kullanılan Dünya yörüngesinde do laşan araçlardır. Ay’a ayak basan ilk insan ABD’li astronot
Neil ARMSTRONG’dur. (1969)
Türkiye’nin Yapay Uyduları:

Ülkemiz BİLSAT projesi ile uydu üretim ve test altyapısına sahip olmuştur. 27 Eylül 2003’te fırlatılan BİLSAT,
ülkemizin ilk gözlem uydusu olma özelliğini taşımaktadır.
Ülkemize ait Türksat 3A, Türksat 4A ve Türksat 4B olmak üzere üç tane haberleşme; RASAT, GÖKTÜRK-1 ve GÖK-
TÜRK-2 olmak üzere üç tane de keşif ve gözlem uydusu faal olarak Dünya yörüngesinde bulunmaktadır.

Dünya’nın çevresinde değişik yörüngelerde dolanan ve artık her-
hangi bir işlevi olmayan insan yapımı cisimlerin tümü uzay kirliliği
olarak adlandırılır. Bunların arasında işlevini yitirmiş uyduların yanı
sıra roketlerin uzaya bırakılan üst kısımları ve yörüngede oluşan pat-
lamaların artıkları da vardır.
Işık kaynaklarının gereğinden fazla ve yanlış biçimde kullanılmasın-
dan kaynaklanan kirliliğe ise ışık kirliliği denir.

Gök cisimlerinden gelen ışığı toplayıp odaklayarak onların
gözlemlenebileceği görüntüler elde edilmesini sağlayan
araçlara teleskop denir. Optik teleskoplar, radyo teleskop-
ları, X-ışını teleskopları, Kızılötesi ışını teleskopları ve Gama
ışını teleskopları olmak üzere beş çeşidi vardır.
Uzaydaki her türlü değişikliği gözlemlemek ve gök cisim-
leri hakkında veriler toplamak için kurulmuş, içerisinde
teleskoplar ve çeşitli ölçüm aletleri barındıran özel binalar
rasathane (gözlemevi) olarak adlandırılmaktadır.

9