Page 216 - 5_sf_Tane_Tane_Turkce_Defter_Kitap
P. 216

16
                Aşağıdaki tabloda kısa çizgi işaretinin kullanıldığı yerler ve cümlelerdeki örnek kullanımlarına yer verilmiştir.
                Kullanıldığı yerler ile örnekleri eşleştiriniz.


                  1.  Satıra sığmayan kelimeler bölünür-                 A.  Bu derste "git- kal- geç-" fillerini
                    ken satır sonuna konur.                                 inceleyeceğiz.

                  2.  Cümle içinde ara sözleri veya ara                  B.  Haftaya herkes "gel-iyor-du-m,
                    cümleleri ayırmak için ara sözlerin                     git-miş-ti" kelimelerini defterle-
                    veya ara cümlelerin başına ve sonuna                    rinde inceleyip gelsin.
                    konur, bitişik yazılır.
                                                                         C.  Bu araba -30'ları gördü de bana
                                                                            mısın demedi.
                  3.  Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve ekle-
                    rini birbirinden ayırmak için kullanılır.            D.  "Ke-çi, ko-yun" gibi kelimelerin
                                                                            etimolojisini merak ediyorum.
                  4.  Fiil kök ve gövdelerini göstermek için
                    kullanılır.                                          E.  O yıllarda amcalarımın hepsi
                                                                            - Osman, Ömer, Halil, Ahmet-
                  5.  İsim yapma eklerinin başına, fiil yap-                köyde oturuyordu.
                    ma eklerinin başına ve sonuna konur.
                                                                         F.  Sabah sabah nereden bulursun
                  6.  Heceleri göstermek için kullanılır.                   böyle anlamsız cümleleri.

                  7.  Arasında, ve, ile, ila, …-den …-e                  G.  "-Ak, -den, -ış, -lık; -ımsa-; -la-;
                    anlamlarını vermek için kelimeler                       -tır-" ekleri yeni kelimeler türe-
                    veya sayılar arasında kullanılır.                       terek  yıllardır dilimizin kendisini
                                                                            yenilemesine yardımcı oluyor.
                  8.  Matematikte çıkarma işareti olarak
                    kullanılır.                                          H.  Ankara-İstanbul seferini kaçırmış.
                  9.  Sıfırdan küçük değerleri göstermek
                    için kullanılır.                                     I.  250- 50= 200,  al sana 200 lira.



            17
                Aşağıdaki tabloda köşeli ayracın kullanıldığı yerler ve örnek cümleler verilmiştir. Cümleleri inceleyiniz, kul-
                lanım yerleriyle eşleştiriniz.

                   1.   Ayraç içinde ayraç kullanılma-
                     sı gereken durumlarda yay                             A.   Halide Edip [Adıvar ], Ateşten
                     ayraçtan önce köşeli ayraç                              Gömlek, Dersaadet,1923.
                     kullanılır.

                   2.   Metin aktarmalarında, çevi-                        B.   Server Bedi [Peyami
                     rilerde, alıntılarda çalışmayı                          Safa(1889-1961) ] polisiye
                     yapanın eklediği sözler için                            roman tarzında eserler ver-
                     kullanılır.                                             miştir.

                   3.   Kaynak olarak verilen kitap                        C.  Tanpınar, "Türk edebiyatında
                     veya makalelerin künyelerine                            bu tip eserlerin izini sürdüm
                     ilişkin bazı ayrıntıları göster-                        ama [maalesef] bulamadım."
                     mek için kullanılır.                                    diyor.



                   Konuşma çizgisi de denilen uzun çizginin sadece konuşmalarda kullanıldığı ve kısa çizgiyle farklı oldu-
                   ğu unutulmamalıdır. Uzun çizgi yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Oyun-
                   larda uzun çizgi konuşanın adından sonra da konabilir. Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun
                   çizgi kul lanılmaz.



                                                         216
   211   212   213   214   215   216   217   218   219   220   221